Oyun dünyası son günlerde büyük olaylarla çalkalanıyor. Daha önce Stop Killing Games işini sizlerle paylaşmıştım. Şimdi de adını itch.io skandalı ile duyuran Collective Shout’a bir bakış atacağız.
Kemerlerinizi sıkıca bağlayın. Çünkü bu kez internetin en karanlık dehlizlerine doğru oldukça korkunç bir yolculuğa çıkıyoruz.
Collective Shout Nedir?
Melinda Tankard Reist, Avustralya’nın Victoria bölgesinde doğdu. Royal Melbourne Teknoloji Üniversitesi’nde gazetecilik okuyan Reist, ilerleyen yıllarda gazeteciliğe ve yazarlığa devam etti. Reist’ın bizim hayatımıza girişi ise 2008 yılında gerçekleşiyor.
Reist, 2008 yılında “Collective Shout for a World Free of Sexploitation” adıyla bilinen hareketin kurucusu oluyor. Bu harekete şu anda yalnızca Collective Shout diyoruz.
Collective Shout resmi sitesinde kendisini “medya, reklamcılık ve popüler kültürde kadınların ve kızların nesneleştirilmesine ve cinsel obje haline getirilmesine karşı çıkan bir hareket” olarak tanımlıyor. Zaten Collective Shout yalnızca oyun dünyasında değil, adeta tüm sektörlerde pek çok davası olan hareketlerden biri.
Örneğin 2010 yapımı A Serbian Film, Collective Shout’un ilk hedeflerinden biri olmuş. Melbourne Film Festivali esnasında gizli bir bölgede gösterilen film, Collective Shout’un da dikkatini çekmiş haliyle. Ardından detaylı bir dosya ile Avustralya Sınıflandırma Komisyonu’na başvuruda bulunan Collective Shout, filmin “Refused Classification” damgasını almasını sağlıyor. Yani film, Avustralya topraklarında tamamen yasaklanıyor.
Benzer bir durum oyun dünyası içinde de mevcut. Hatta Collective Shout’un bir anda gündeme düşmesinin en büyük sebebi de bir oyun: GTA V.
Collective Shout Vs. Oyun Dünyası
Takvimlerimiz 2014 yılını gösteriyor. GTA V oyun dünyasını sallayalı yaklaşık birkaç ay olmuş. Collective Shout hareketi, Grand Theft Auto V’in kadın düşmanı içeriklere sahip olduğunu iddia ediyor. Hareket GTA V’i “oyuncuları eğlence amacıyla kadınları acımasızca öldürmeye teşvik eden video oyunu” olarak tanımlıyor. Bunun için bir imza kampanyası başlatan Collective Shout, 44.000 imza toplamayı başararak Avustralya’daki bazı büyük süpermarket zincirlerini ikna etmişti. Bunun sonucunda Kmart Avustralya ve Target gibi dev marketler, raflarından GTA V’i kaldırmaya karar verdi.
Oyun dünyasında ses getiren bir diğer tartışma da Steam üzerinde çıkmıştı. Steam’de bulunan “No Mercy” isimli yetişkin içerikli (NSFW yazının bundan sonrasında sık sık kullanacağımız bir terim olacak) oyun, Collective Shout ve birçok kişinin gündemine girdi.
Bundan sonra biraz daha karanlık yerlere gireceğiz. Hassas konulara değineceğim için tam buraya içerik uyarısını bırakıyorum.
No Mercy, Steam’de karşınıza çıkacak NSFW oyunlarından biri. Fakat bu oyunda işlenen “ensest” ve “tecavüz” konuları, Collective Shout’un hareket başlatmasına neden olmuştu ve kısa sürede Avustralya’da satıştan kaldırılmasını sağlamışlardı.
No Mercy’nin geliştiricisi ise bu iddialara Steam sayfaları üzerinden yanıt verdi. Geliştirici ekip bu temaların popüler “kinkler” olduklarını söylemiş ve oyunu Steam’den tamamen çektiklerini açıklamışlardı. Fakat oyun hakkında yapılan haberlerin pek çoğunun “uydurma haberler” olduğunun da altını çizmişlerdi.
Almak Mı Almamak MI?
Şu ana kadar Collective Shout’un bazı başarılarından bahsettim. Lakin bu “uydurma haber” işini açmakta fayda var.
Collective Shout’u bazı topluluklar “anti-porn” bir hareket olarak tanımlıyor. Ve bu topluluklar Collective Shout’u, uygun görmediği şeyi kamuoyu baskısı ve diretmelerle yasaklattığı görüşünde.
Aslında bunu doğrulamak için çok uzağa gitmeye gerek yok. Collective Shout’un resmi sitesindeki “Wins” kategorisi altında hareketin faaliyetlerini nasıl gerçekleştirdiğini net olarak görebiliyoruz.
Collective Shout’un resmi sitesindeki yazıdan direkt alıntıdır:
“No Mercy’nin Steam’den kaldırılmasının ardından platformda 500 adet tecavüz, ensest, cinsel işkence ve çocuk istismarı içeren oyun keşfettik. Bu oyunların platformdan kaldırılması için tüm destekçilerimizden ödeme şirketlerine mail atmalarını rica ettik.”
Yani Collective Shout, MasterCard ve Visa gibi ödeme altyapısı sunan şirketlere yapılan haberleri ve kamuoyu desteğini göstererek “baskıda” bulunuyor gibi görünüyor. Bunun pek çok örneğini sitede görmek mümkün.
Örneğin Collective Shout (CS) ve Pornhub arasında hala devam eden bir savaş mevcut. CS, 2022 yılında Pornhub’ı “çocuk pornografisi” ile suçlamış ve küresel bir hareketin öncüsü olmuştu. Benzer bir imza kampanyası ile birlikte CS, Pornhub’ın da ana markası olan MindGeek’in MasterCard ve Visa’dan ret yemesini sağladı.
MindGeek sözcüleri, şirketin ve Pornhub dahil tüm platformlarının çocuklara yönelik cinsel istismar içeriği veya diğer yasadışı materyalleri “asla hoş görmediğini” açıklasa da ödeme platformları kararından geri adım atmadı.
Geri Kalan Her Şey İçin…
CS’un sitesinde daha fazla “kavga” görmek mümkün. Örneğin Bella Delphine’in Instagram hesabının kapatılmasından tutun, Playboy yönetiminde çıkan karmaşalara kadar pek çok şeyde CS imzası var. Haliyle bu da “satın alma özgürlüğü” tartışmalarını beraberinde getiriyor. CS, bunları özellikle MasterCard ve Visa’ya yaptığı baskılarla başarıyor gibi.
Buraya bir anti parantez açacağım. Çünkü Visa ve MasterCard’ın kritik davası geçtiğimiz aylarda sonuçlandı.
ABD’de bir içecek satıcısı olan Mirage Wine & Spirits, diğer işletmelerin de onayını alarak bu iki ödeme şirketine dava açmıştı. Takdir edersiniz ki günümüzde ödeme altyapısı dünyası adeta bir duapoliye dönmüş durumda. Bu sektörün hakimleri Visa ve MasterCard olarak görünüyor.
Bu başvuru da tam olarak bunu hedef almıştı. İkilinin diğer ödeme şirketlerine baskı yaptığı, hatta Apple Pay’in gelişmemesi adına Apple’a devasa “rüşvetler” verildiği öne sürülüyordu. Rekabetin önü kesildiği için de kartlardan ve ödemelerden alınan paylar yüksek tutulabiliyordu.
Apple bu iddiaları reddetmiş ve dava düşmüş olsa da, bu bilgiyi aklınızın bir köşesine yazmanızı istedim. Anti parantezi kapatıyoruz.
Stop Killing Games ile ilgili de benzer şeyler konuşmuştuk hatırlarsanız. Özellikle pandemiden sonra, kapitalizmin çarkları altında daha fazla ezilir olduğumuzu düşünüyorum. Çünkü satın aldığınız hiçbir şey aslında sizin değil.
Collective Shout’un son günlerde gündemde olmasının sebebi ise Itch.io ve Steam özelinde uyguladığı baskılar. Tabii bunu, yine sektörün en önde gelen ödeme altyapıları Wero ve PayPal… pardon, Visa ve MasterCard ile yapıyorlar.
Bildiğiniz gibi tartışmalar, Itch.io’nun NSFW içerikleri tarama ve arama sayfalarından kaldırması ile başlamıştı. Itch.io’dan gelen ilk açıklamada şu ifadeler kullanılıyor:
“Yakın zamanda, ödeme sağlayıcılarımız, itch.io’da barındırılan bazı içeriklerin niteliği konusunda baskı yaptı. Nisan’da itch.io’da kısa süreli yer aldıktan sonra yasaklanan No Mercy adlı oyun nedeniyle, Collective Shout adlı bir kuruluş Steam ve itch.io’yu hedef alan bir kampanya başlattı ve ödeme sağlayıcılarımıza şikâyetlerde bulundu.”
“Ödeme işlemlerimizi sürdürebilmemiz, platformdaki tüm geliştiriciler için kritik önemde. Bu nedenle, faaliyetlerimizi sürdürebilmek için ödeme ortaklarımızla ilişkilerimizi korumaya ve kurallara uymak adına hızlı adımlar atmaya mecburuz.”
Haliyle bu kararın ardından tepkiler yükselince, bir açıklama da MasterCard’dan geldi. MasterCard, böyle bir uygulamaları bulunmadığını söylese de Valve aynı fikirde değil.
Henüz geçtiğimiz günlerde başlayan bu tartışmada Valve, MasterCard’ı “dolaylı yollar” kullanarak platformu tehdit etmek ile suçladı. Valve’a göre MasterCard, ödeme işleme sistemleri ve bankalar aracılığı ile aba altından sopa gösteriyor.
Valve, bu kurumlara yasal oyun politikasını açıklamasına rağmen onay almayı başaramamış. Hatta Valve’ı MasterCard’ın 5.12.7 numaralı kuralına uymamakla suçlamışlar.
Çizgiyi Nereye Çekiyoruz?
Üşenmedim gittim ve sizler için MasterCard ve Visa’nın kural kitabını inceledim. Sonuçlar ise oldukça ilginç.
Örneğin Visa’nın kendi kural sayfasındaki 1.3.3.4 maddesi bu konuyla ilgili. Bu madde, Visa’nın çocuk istismarı, ensest, hayvanlarla cinsel ilişki ya da tecavüz içeren medya veya faaliyetler ile ilgili satın alımlarda kullanılmasını veya ticaret yapılmasını tamamen yasaklıyor.
Aynı ifadeler MasterCard’ın bahsi geçen 5.12.7 maddesinde de farklı şekillerde kullanılmış. Lakin ilginç olan asıl detay, bu maddeler içerisinde kullanılan “markayı lekeleme” kısmı.
Her iki kural kitabında da “markayı ya da birlikte çalışılan markaları zedeleyebilecek hareketlerin” yasak olduğu belirtilmiş. Bir avukat değilim ama bunun oldukça açık uçlu bir madde olduğunu söylemek için avukat olmaya da gerek yok. Yani hem Visa hem de MasterCard, marka imajını zedelediğini “düşündüğü” herhangi bir içerik ya da platforma yasak koyma hakkını saklı tutuyor.
Zaten tartışmalar da tam olarak bunun üzerine. Çizgiyi tam olarak nereye çekeceğiz?
MasterCard ve Visa, istedikleri içeriği “marka imajına zarar verme” gerekçesi ile platformlardan kaldırabilecek mi? Bu iş nereye kadar uzanabilecek?
Diyelim ki bugün belli belirsiz pek çok NSFW içerik Itch.io’dan kaldırıldı. Peki yarın Bayonetta, Stellar Blade hatta Witcher serisi için bile aynı uygulamalar olacak mı? Çünkü Collective Shout’un bu oyunlara karşı mevzi aldığını da biliyoruz.
Çapraz Ateş
Satın alma özgürlüğümüzün elimizden alınmasının yanı sıra, işin bir de geliştirici kısmı var. NSFW içerikler yalnızca pornografik şeyleri kapsamıyor. Aynı zamanda korku oyunlarındaki “gore” teması da bu içerikler ve yasaklar altında. İşin dikkat çekici yanı ise bu savaşta tabiri caizse çapraz ateşte kalan geliştiriciler.
Geçtiğimiz günlerde bu yazı için araştırmalar yaparken The Conversation sitesinde Phoebe Toups Dugas’ın şu yazısına denk geldim. Yazı baştan aşağıya dikkat çekici olduğu için tamamını linke ekledim. Bazı önemli başlıklara ise değinmek istiyorum.
Collective Shout’un başlattığı bu durum LGBTQIA+ üreticileri de ciddi anlamda etkilemiş. Toups Dugas, “Bir queer, trans kadın ve oyun tasarımcısı olarak, LGBTQIA+ topluluğu için oyunlar uzun süredir hikâyelerimizi anlatma aracı oldu” ifadelerini kullanıyor.
Collective Shout yalnızca “tecavüz” ve “ensest” temalarını işleyen oyunların kaldırıldığını ifade etse de kapsam dışında kalan pek çok oyun da nasibini almış durumda. Yani oyun dünyasını bir platform olarak gören pek çok birey, bu karardan ciddi oranda etkilenmiş.
Yazıda Grunge isimli 2019 yapımı Itch.io oyunu örnek verilmiş mesela. Queer aşk ve okul yaşamını anlatan oyun yetişkin içerikli olsa da tecavüz ya da ensest gibi içeriklere sahip değil. Buna rağmen oyuna erişim kaldırılmış. Kısacası hareket bir yönüyle de korumaya çalıştığı topluluğa da zarar veriyor gibi görünüyor.
Şimdilik Itch.io kararından geri adım atmış olsa da Collective Shout bir süre daha gündemimizde kalacak gibi. Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?
