Football Manager 2022 - İnceleme

Yaz insanı, kış insanı, su şişesi insanı gibi kalıplarla kendimizi darladığımız zamanlarda benim safım her zaman kıştan yana olmuştur. Çünkü güz-kış geçişinde yeni menajerlik oyunu çıkar ve dışarıda hava kapalıyken ekran başında kariyerler mütemadiyen yaz döneminde başlar. Yeni oyunun ilk yaz transfer dönemi epey sıcak geçerken bir yandan gerçek sezonun ara transfer dönemine de adım adım yaklaşırız. İşte yine aynı hisler, aynı sıcaklık ile Football Manager 2022 geldi. Hoş geldi, sefa getirdi. İnsanı hiç üzmeyen bir can yoldaşı gibi sarıldık, hasret giderdik ve yeni serüvenlere yelken açtık. 

Bizlere bu sene bolca değişiklik vaat edilmişti, bunlardan bazılarını gerçekten çıplak gözle görebiliyorken bazıları için biraz eşelemek gerekiyor. Lakin eğer aradığınız oyunsal bir devrim ise FM 22 de size bunu vermeyecek. Hatta elinizde 21 varsa ve Game Pass kullanmıyorsanız çok da acele etmenize gerek yok. Tabii bu yazıyı okuyan öz hakiki FM Wonderkidspor taraftarları çoktan kariyerlerinde Güney Amerika ve Balkanları talan etmiştir bile. Bir de biz şu FM'nin tadına bakalım. Neler değişmiş? Neler hala aynı şekilde duruyor?

Söylesene Bize Hoca, Takım Neden Oynamıyor

Football Manager 2022'ye halen başlamadıysanız öncelikle şunu kesinlikle bilin artık öyle önde basayım, bütün kupaları toplayayım döngüsü işe yaramıyor. Daha oyun çıkmadan bize anlatılan yapay zeka geliştirmesi taktik anlamında da kendisini belli etmiş. Ben son birkaç oyundur 4-2-3-1/Gegenpress ile tozu dumana katıyordum ama bu sefer daha ilk denememde duvara tosladım. Türkiye Süper Ligi bile epey zorlayıcı hale geldi, tonla pozisyon vermeye başladım. Zira artık önde basarken oyuncular kurmalı bebek gibi hareket etmiyor, zihinsel özelliklerinin tam karşılıklarını sahaya yansıtıyorlar. Benim örneğimde Szalai-Kim tandemi önde baskıda sıkça yerlerini kaybedip kaleciyle karşı karşıya bol bol pozisyon vermeme neden oldu. Bunun çözümü de yine sizin elinize bakıyor. Kimse teknik direktörlüğün kolay bir iş olduğunu söylemedi. 

Taktik ekranını kurcalamaktan çekinmeyin, adeta internet tarayıcınızda yeni sekme açar gibi yeni bir taktik açın ve farklı sistemler, metotlar deneyin. Bunu mutlaka sezon başında yapın ki takım idmanlarda taktik antrenmanı yaparken oraya eklediğiniz tüm taktiklere aşina olabilsin. Tabii düzenli oynadığınız bir formasyon varsa orada ustalaşmaları daha kısa sürecektir ama, hiç bilmedikleri bir sistemden ziyade bildikleri bir dizilişe geçmeleri bu geçiş sürecini minimuma indirsin. Örneğin Alanyaspor ile oynuyorsanız, ligde sizden daha güçlü olan takımlara karşı bir geçiş oyunu taktiğiniz cebinizde olsun. Görece zayıf takımlara karşı önde baskı veya pozisyon oyunu elinizi güçlendirecekken olası bir Avrupa macerası için "Çanakkale Geçilmez" tarzı bir savunma sistemi de oyuncuların taktik repertuarında yer almalı. Böylece her türlü maçı lehinize çevirecek bolca seçenek olacak ve daha da önemlisi maç içerisinde kritik anlarda taktik değiştirirken daha cesur davranabileceksiniz. 

Oyuna yeni eklenen rollerden biri 3-5-2'nin sağ ve sol stoperleri için "kenar stoper" rolü. Normalde daha önceki FM oyunlarında üçlü oynarken savunma çok fazla blok halinde kalıyordu. Çünkü diğer stoperlerin rolleri kısıtlıydı. Ancak kenar stoper ile birlikte isterseniz iki stoperinizi birden önde baskıya yollayabilirsiniz ya da bek/kanat oyuncularınızın arkasını toplayacak şekilde oyunu geniş alana yayabilirsiniz. Üçlü sevdalıları için kenar stoper rolü muhteşem bir gelişme. Oyuncuları iyi oldukları rollerde mi yoksa sisteminize uygun rollerde mi kullanacağınız size kalmış bir metot. Ancak eğer bir oyuncu tam randıman veremediği bir rolde oynuyorsa bireysel idmanlarda mutlaka ona o rolü özel olarak çalıştırın, yapay zekanın da güçlenmesiyle birlikte verdiğiniz özel idmanın sahaya yansıması apayrı bir mutluluk yaşatacak. 

Karlı Bir Sivas Deplasmanından Herkese Merhaba

Maç motoru şüphesiz yapay zeka gelişmesinden en güzel etkilenen parça olmuş. Tamamen yeni bu 3D motor ile birlikte top kontrol, top sürme animasyonları artık daha az odunsu gözüküyor. Tabii yine bir FIFA beklemeyin ama FM standartlarında durum artık daha da iyi. Hoş çok sayıda kullanıcı halen 2D top adamlarla oynamaktan keyif alıyor, onlar da artık doğrudan 3D'den dönüştürüldüğü için daha makul hareket ediyorlar. Beni en çok etkileyen toplu aksiyonlardan çok oyuncuların topsuz koşuları oldu. Mental özelliklerin sahaya etkisi artık sadece oyuncu puanlarında değil direkt olarak saha içerisinde de gözükebiliyor. Bir orta saha oyuncusunun alanını kapatması ve kontra başlatmasını görmek çok güzel gözüküyor. Tabii sonrasında karar verme mekanizması bozuk hızlı bir kanat oyuncusu topu altı pasa çıkarmak yerine daracık açıdan topu tribüne atınca o güzellik yerini cinnet geçirme sekanslarına bırakıyor ama olsun futbolda böyle şeyler var. Hızlı koşan kanadın topu seyrek girermiş diyerek bu bahsi burada kapatalım. 

Bu yeni maç motoru sizi oyuncu değişikliklerinde de daha farklı düşünmeye itecek hatta öyle ki oyunda biraz saatiniz artınca ve gollerin yüzde yetmişinin kenardan arka direğe atılan toplarla geldiğini anlayınca benim gibi hayatında hiç kanat oynamamış bir forveti sırf arka direkte rakip takım bekini ezerek gol atsın diye kenara çekeceksiniz. Bursaspor'un şampiyonluğunda dönemin teknik direktörü Ertuğrul Sağlam, sıkışan maçlarda stoper Ömer Erdoğan'ı sıkça forvete yollardı bu yöntemi siz de fiziği ve kafa topları iyi bir stoper ile son 5-10 dakika kullanabilirsiniz. Topu ileri şişirip dönenleri toplamak futbol var olduğundan beri sıkça tercih edilen bir yöntem, Football Manager 2022'de de pivot rolü hiç olmadığı kadar aktif kullanılabiliyor. Aklınızın bir köşesinde bu yöntem de bulunsun. 

Oyunda bence şu an için biraz abartılı güçlü olan şey ise duran toplar. Serbest vuruş kullanma özelliği 14 olan bir oyuncu senede 5-6 frikik golü atabiliyor. Eskiden 18-20 arasında bu özelliğe sahip oyuncu bile bu rakamları zor buluyordu. Hatta sadece yakın mesafelerden değil 30 metre civarından da bolca frikik golü görebilirsiniz. Muhtemelen ilk güncellemeyle bu duran toplara bir ayar çekilecektir, hoş takımında benim gibi en yüksek 14 serbest vuruş özelliğine sahip oyuncular için şimdilik işler gayet yolunda ilerliyor. Ancak madalyonun öbür yüzünde bu kadar sık frikik golü yemek kaleciye ve barajdaki oyunculara karşı sinir katsayısının hızlıca yükselmesine yol açıyor. 

Kelepir Yıldız Baldan Tatlıdır 

Benim bir menajerlik oyununda en sevdiğim kısım kadro kurma kısmı. Yani transfer yapıp o kadro planlaması üzerine saatlerce kafa yormak. Her FM kariyerinde uyku düzenimin bozulması da yine bu transfer döneminden kaynaklı. Bu yıl tam işleri rayına koydum, kadrom hazır diye sevinemeyeceksiniz. Çünkü transferin son günü büyük bir güncelleme almış. Yapay zeka geliştirmesi sadece oyuncuları ve rakip teknik direktörleri değil, günümüz futbolunun en önemli öğelerinden oyuncu temsilcilerini de etkilemiş. Transferin son günü kadronuz hazır, azıcık bütçeniz kalmış ve bu parayı sezon içerisinde birkaç oyuncuyla sözleşme yenilemek için kullanacaksınız. Temsilciler öyle düşünmüyor, bir anda karşınıza muhteşem bir fırsat transferiyle geliyorlar. Osmangazispor'un genç yıldızı Can Güven, takımdan ayrılmak istiyor ve normalin epey altına size gelmeye hazır. Bir anda forvet rotasyonu, mali yapılanma her şey ikinci plana atılıyor ve yıldız isimler kadroya böyle böyle katılıyor. Sonra çıkan sözleşme kaosuyla uğraşmak da teknik direktörlüğün bir diğer zor yanı...

Temsilcilerin oyuna etkisi sadece sözleşmeler ve oyuncu önermekle de kısıtlı değil. Geçtiğimiz yıl bir oyuncuyu transfer etmeden önce doğrudan temsilciye gidip "bize gelir mi? gelirse ne ister?" diye sorabiliyorduk. Bu sefer bu konuşmalar da biraz detaylanmış. Menajere bir oyuncuyu sorarken amacınızı belli edebilir ya da blöf yapabilirsiniz. Temsilciye "Biz sizin genci beğendik, onun da bizde gönlü var, oğlunuzu takımımıza istiyoruz." diyebilirsiniz. Ya da "ya biz belki transfer yaparız, elimizde üç beş bir şey var sizin oğlanın da gönlü varsa bir görüşelim" gibi alttan alan, çok da istekli olmayan bir yol izleyebilir böylece oyuncunun beklentilerini düşürebilirsiniz. Buradaki püf nokta ilgilendiğiniz futbolcunun repütasyonu. Yani büyük bir yıldızla eğer az ilgilenirseniz temsilcisi "hadi abicim başka kapıya bizde size göre topçu yok" diyip bir anda olabilecek bir transferi iptal edebilir. İnsan ilişkileri yani özellikle temsilci ilişkileri FM 22'de kilit rol oynuyor. 

Ancak oyuncu ilişkileri şu an itibariyle tamamen sapıtmış durumda, en azından görüntü olarak bir absürtlük var. Bir futbolcuyu iyi oynadıktan sonra veya iyi idman yaptıktan sonra överseniz size teşekkür ediyor, bu konuşmalardan keyif aldığını söylüyor. Ancak hemen sonra profiline bakarsanız "negatif düşünceler" kısmında son konuşmanın pek iyi geçmediği yazıyor. Ya da örneğin takım içinde bir lideri sattınız ve birkaç oyuncu size tepki koydu. Sonrasında bu tepki asla bitmeyen bir döngüye giriyor, ilk hiddetlenen futbolcu yatışınca bir alttaki bu konuda bozuk atıyor, sonra bir başkası, en son bir kişi kalana kadar bu bozuk atma devam ediyor. Bu durumlar sizi ürkütmesin çünkü oyuncuyla olan ilişkiniz yazının aksine pozitif ilerlemeye devam ediyor, hatta FM 21'den bile daha çabuk bir şekilde bir oyuncunun favori personeli listesine girebiliyorsunuz. Bu övgü-yergi dengesi son dönemdeki tüm FM oyunlarında ilişkiler konusunda aşırı efektif bir yöntem, bunun değişmediğini görmek sevindirici. 

Oyungezer İdman Yurdu 

Menajerlik oyunları benim gözümde en iyi rol yapma oyunları. Tabii böyle olunca diyalog seçenekleri de önemli bir rol oynuyor. Lakin FM'nin bu konuda çok büyük adımlar attığını söylemek güç. Her ne kadar 22 ile birlikte hem maçlarda hem de genel basın toplantılarında daha fazla diyalog seçeneği yer alsa da halen istenilen seviyeden çok uzaktayız. Yine ilk sezonun ardından neredeyse tüm diyaloglar basmakalıp bir şekilde ilerliyor. Fakat beni en çok şaşırtan şey devre arası veya maç sonunda "gol beklentimizden daha fazla gol attık, çok iyi iş" cümlesine futbolcuların olumlu tepki vermesi. Nabzın doruklarda attığı bir ortamda gol beklentisi lafı pek motive edici değil. Bu futbolu tamamen istatistik üzerinden okumak da bana biraz robotik geldiği için bu yeni opsiyona pek alışamadım. Yine derbi maçlardan önce de söylenecek birkaç yeni replik gelmiş ama bunlar da maç sırasında oyuncularla konuşmaları çeşitlendirmeyi başaramıyor, bu hususta halen fazla bir gelişme yok. 

Genç oyuncu yetiştirmek bir menajerlik oyununa bağlılığı yüzde iki yüz oranında yükseltir. Hele ki altyapınıza gelecek genç oyuncu adaylarından birinin potansiyel wonderkid olması rüya gibi bir durumdur, o çocuğa evlat muamelesi yapıp gönlünü hoş tutmak için her şeyi göze alırsınız. Football Manager 2022'de bu yeni gelen gençler kategorilere ayrılmış durumda. En yüksek seviye, iyi seviye ve vasat gibi kategoriler sizi karşılıyor. Ancak burada verilen yıldızların altyapı hocalarınızın potansiyel ölçme kabiliyetiyle doğru orantılı olduğunu hatırlatmakta fayda var. Yani potansiyel 3 yıldız bir oyuncu bir bakmışsınız yıldız olmuş ya da 5 yıldız adayı bir oyuncu orta sıra takımlarda kulübe ısıtıcı olarak yer alabilir. Siz bir teknik direktör olarak keskin bir oyuncu gözüne sahipseniz zaten kimin ilerleyen dönemlerde takıma katkı sağlayabileceğini ya da sizin için olmasa da başka bir seviye için faydalı olabileceğini anlayabilirsiniz. 

Data Okur Yazarlığı

Futbolun en sevdiğim yanı diğer çoğu spora nazaran imkansızların, mucizelerin olmasının çok daha kolay olmasıdır. Ancak bu imkansızlıkları imkanlı gibi göstermek için artık çok fazla dataya sahibiz. Futbolu salt veriler olarak okuyamayız ama onlardan faydalanmamak da büyük bir akılsızlık olur. İşte FM 22'nin en büyük yeniliği bu data merkezi. O kadar kapsamlı bir merkez hazırlanmış ki eğer içinizde analize meraklılar varsa saatlerce burayı eşeleyip müthiş detaylar çıkartabilir. Ya da benim gibi cımbızla işe yarar verileri alıp, geleneksel teknik direktörlük formülüne devam edebilirsiniz. Hiç bakmayıp, göz ardı etmek ise bana kalırsa gerçekten büyük bir hata ve kaçırılmış onlarca potansiyel demektir. 

Eğer tam anlamıyla dolu bir analiz ekibine sahipseniz, yüzde yüz randımanlı çalışan bu data merkezi sezon içerisinde birkaç maç yaptıktan sonra aktif oluyor. Sonrasında takımınızla veya rakiplerinizle ilgili ne merak ediyorsanız anında ulaşabiliyorsunuz. Eskiden teknik direktörler rakiplerinin antrenmanına ajan yollarlardı. Artık böyle espiyonaj işlere gerek kalmadan bilim sayesinde rakibin tüm güçlü ve zayıf yönlerini eşeleyebilirsiniz. Burada futbolcularınızın en çok kalenin neresine şut attığından tutun, bir futbolcunun maçlarda en çok kimlerle paslaştığına kadar her türlü veri mevcut. Veri merkezinin kendine ait bir arama motoru da var, buraya aklınıza takılan şeyleri yazmaktan çekinmeyin. Örneğin ligde en iyi pas yüzdesine sahip kaleciyi öğrenmeniz o kaleciyle karşılaştığınızda özel bir pres uygulamanızı sağlayabilir, böyle çok sayıda örnek veri merkezi sayesinde aktif hale geliyor. Maaş bütçenizde analistlere de ciddi bir yer açmayı ihmal etmeyin, kalite ne kadar artarsa performans da o kadar yükselecektir. 

Yine bir Kasım ortası, yine ara transfer dönemine az kaldı ve yine rüya kadrolar FM sayesinde hayata geçmeye devam ediyor. Hayat kısa, kuşlar uçuyor ve bir topun üç direğin arasından girmesi önemini hala yitirmiyor. Her ne kadar özünden kopup teknolojiyle bütünleşse de futbolsuz bir hayatı ben düşünemiyorum, FM'siz bir hayat da buna dahil. Son zamla birlikte biraz fiyat/performans cazibesini yitirse de dünya üzerinde FM yerine koyulabilecek başka bir oyun halen yok, yakın zamanda olması da pek mümkün gözükmüyor. Bu kadar teknoloji demişken size ufak bir tüyoyla yazıyı bitireyim. Malum eski oyunlardaki VAR sistemi pek işlevsel değildi ne zaman bir gol vara gitse iptal oluyordu. 22'de her seferinde iptal olmuyor ama eğer yan hakem santraya doğru koşuyorsa bilin ki var golü verecektir. Yapay zeka hakemler, yapay zeka VAR'dan bile daha üstün konumda. İşte böyle sevgili Oyungezerler, 2022'ye bir buçuk ay kala halen bir topun peşindeki 22 adamı merakla izliyoruz.