İnceleme:Tropico 5

GELENEKSEL MANGO HASATI ŞENLİKLERİ BAŞLASIN.

Bu yazı daha önce Oyungezer dergisinde yayınlanmıştır.

Tükenmez kalemi alıp çizgili dosya kâğıdının üzerindeki boşluğa TROPICO 5 yazdım yazmasına ama kafamdaki soru işaretini atıp da oyun hakkında atıp tutmaya bir türlü başlayamıyorum sevgili okur… Şu yazdığım asıl metin haricindeki her şeyini tamamladım incelemenin oysa; ekran görüntüleri, artı ve eksiler kutucuğu, küçük bilgiler, oyunun künyesi… Gerçi künye tamamlanmış sayılmaz; “Oyun türü”nü boş bıraktım, kendi kendime sorup duruyorum 23 Mayıs Cuma akşamından beri. Ayrıca Tropico serisini hiç oynamamış kitlenin “Nasıl bir oyun ki bu?” merakını nasıl gidereceğim de “oyun türü” sorusunun ek paketi gibi. İkisi de yanıtlanmak zorunda…

tropico-5-inceleme-1

Dünyaca meşhur başkan, oyun sahnesine çıkmaya hazır…

MUZ CUMHURİYETİ TANIMINI HAKARET KABUL EDERİM

Halbuki Tropico 5 daha bilgisayarıma teşrif etmeden önce, işim zor değil; 3. ve 4. oyuna göre olumlu – olumsuz farklardan, gelişmelerden söz ederim diye planlamıştım kafamda. Öyle olmuyormuş… Zaten bu oyunda bir “evdeki hesapla çarşının tutmaması” sorunu var. Zira oyunu oynarken de “Maden kaynaklarına sanayi sitesi kurarım, yeşil alanlara ananas – şekerkamışı ekerim, deniz kıyılarına da oteller yapıp turizm geliri elde ederim” planları yapıyorsunuz her makul diktatör gibi, fakat ı ıh, oyun izin vermiyor.

tropico-5-inceleme-2

Senaryo modunda Lord Oaksworth tarafından karşılanıyoruz.

2010 yazında tanıştığım Tropico 3 ve ek paketi ile 150 saatten fazla zaman geçirmişim. Bu epeyce uzun sürede güzel anılar biriktirmiştim; o anıları tazeliyor Tropico 5 de. Saçını başını, olumlu – olumsuz kişisel özelliklerini seçtiğimiz komik sesli ve görünümlü bir diktatör var kontrolümüzde. Onun kontrolünde de küçük, fakir ama kişilik sahibi bir tropik ada… “Aç ada oynamaz” deyip muz bahçeleri, balıkçı kulübeleri inşa etmekle başlıyor kariyerimiz. Madenden çıkan demiri hammadde olarak satmak ya da fabrikada silaha dönüştürüp uzun vadede daha büyük kâra yönelmek gibi stratejik tercihlere geçiyoruz yavaş yavaş. Seçime gitmek, hileli veya dürüst seçim sonuçları, seçim öncesi radyo-TV konuşmalarındaki vaatleri belirliyor, duruma göre yürürlüğe koyduğumuz (siyaset havasına girişime dikkat) “presidente’nin sözü kanundur” misali uygulamalar, çeşitli ekonomik hamlelerle Tropico ada halkının ve radyo spikerlerinin refah ve mutluluk düzeylerini artırmaya çalışıyoruz.

tropico-5-inceleme-3

19. Yüzyıl, sömürge döneminde yangın söndürme helikopteri geliverdi!

“Ada halkı” deyince robotlaşmış yapay geri zekâlı minik insancıklar gelmesin aklınıza. Her biri ayrı kişiliğe, siyasi görüşe sahip, kafası kızdığında işe gitmeyen, rakibime oy veren, sokak protestosu yapan hatta çok cesur ve zekiyse isyancı örgüt lideri olup ayaklanma bile başlatabilen bu sanal Karayip adası vatandaşları beni hâlâ şaşırtmayı başarabiliyor. Kötü sürprizlere karşı tedbirli stratejilere yönelmek zorunda kalıyorum. Bir de, 40 saat kadar oynadığım dördüncü oyundan yadigâr, bir tür “Meşrutiyet” gibi, “Bakanlar Kurulu” benzeri bir ekleme var oyunda. Zamanında Kalypso forumlarında serinin hayranları tarafından gündeme getirilen bu isteğin geri çevrilmemiş olması çok hoş.

tropico-5-inceleme-4

Profesör Zweistein ile tanışın; Einstein ile akrabalığı yok…

BIRAKINIZ YAPSINLAR, BIRAKINIZ OYNASINLAR

Mikro ve makro yönetimin düzeyini kendimiz belirliyoruz. Özellikle “açık ada” (sandbox) modunda nasıl bir adayı yöneteceğimize karar verirken her şey elimizin altında. Örneğin; komünistlerin mutlu olduğu tarıma dayalı bir ülke mi, özgürlükçü ve eğitime önem veren bir ülke mi kurmalıyız? Gazeteler dini ya da askeri yayınla belli siyasi görüşleri mi yaysın, yoksa kuponla Havana purosu dağıtıp hazineye para mı kazandırsın? Deneyimli ve kalabalık bir ordu mu, hafif sanayi ve yeşil bir çevre mi? Beş ayrı kategoriye ayrılmış turistleri tek tek çekip dolarlarını emen tropik tatil köylerinden tutun da klinik doktorunun maaşına, liman işçisinin ev kirasına kadar birçok renkli ayrıntının nicelik ve niteliğine müdahale edebiliyoruz. Şehir kurmak, siyasi kararlar almak ve bunları renkli görüntüler, komik seslendirmeler eşliğinde yapıp az önce değindiğim “minik ama kişilik sahibi” vatandaşlarımızın tepkilerini izlemek gayet eğlenceli.

tropico-5-inceleme-5

80’li yılların Aşk Gemisi dizisi ilk 1950’de bizim adada çekildiydi, ya…

Peki ama tüm bunları zaten yapabildiğimiz Tropico 4’le kıyaslarsak yeni ne var Tropico 5’te? İlk 12 saatlik tecrübemin ardından gene gayet eğlenceli, Tropico 3 ve 4’e göre biraz daha renkli ve yumuşak bir oyun tecrübesi olduğunu söyleyebilirim rahatlıkla. Tabii ki eksiler de gözüme çarptı. Seçim konuşması gibi eğlenceli bir özellik, ilkokul gibi bazı binalar, birkaç tane de renkli siyasi karar çıkarılmış. “Almanak”ta eksikler gördüm, turizm reyting puanı gibi mesela; sanırım 1989’da başlayan 4. dönemde açılacak. Dönem demişken; artık dört ayrı dönem var Tropico’da. Her dönemin ayrı binalara, kanunlara sahip olması sonucu kütüphaneden yapılan teknolojik araştırma da eklenmiş durumda. Civilization derinliği beklemedim tabii bu ağaçtan ama yaptığım araştırma tercihlerinin ada üzerinde doğrudan etkilerini görmek hoşuma gitti diyebilirim. Askeri dala tanklar eklenmiş, darbe girişimleri daha gerçekçi görünebilir artık. Komik sesli presidentemiz yalnız değil sahi, başyardakçı, ehm, yardımcımız Penultimo ara sıra, bir yerlerde 27. kuşaktan kuzenimizin bulunduğunu haber veriyor; yedi kişiye kadar hanedan kurabiliyor, bu hanedan üyelerini başkan adayı ya da bir kurum – işletmeye müdür yapabiliyoruz. Müdür sistemi de yeni, iyi olmuş bence; vatandaşlar arasından “emlak kralı”, “yeşil çevre dostu” gibi artılara sahip müdürleri istediğimiz binaya atayabiliyoruz.

Huyu huyuma, suyu suyuma uygun, ortaklaşa (co-op) modunda çevrimiçi oynayacak birini bir türlü bulamadıysam da, 2 – 4 kişilik, karşılıklı ve ortaklaşa olmak üzere iki çeşit çokoyunculu modun eklenmesini de memnuniyetle karşıladım.

tropico-5-inceleme-6

BF 1942 veya Company of Heroes değil, Tropico’daki küçük bir isyan sadece.

Aylardır merakla beklediğim Watch Dogs gibi iddialı bir yapımın yerine Tropico 5’i seçtim mayısın son haftası. Resmi olmayan kesin seçim sonuçlarına gelirsek; - Oynanabilirlik Hareketi % 71 – Müzikler Partisi % 80 – Yenilikler Partisi %75… Şaka bir yana; tarla – maden dengesi kurmaya, evsizler için ucuz konutlar dikmeye, gençlere lise – kütüphane ve disko açmaya, müreffeh ve mutlu bir ada hayalinin peşinde koşarken tankları da tedbir niteliğinde bulundurmaya, “Karayip saçı”na dönmüş tıkalı araç trafiğini açıp duble yollar inşa etmeye, bu arada İsviçre bankası hesabımı şişirmeye devam edeceğimi düşünüyorum birkaç hafta daha. Benzer düşünceleri paylaşıp değişik ve eğlenceli bir şehir kurma oyunu arıyorsanız Steam üzerinden çokoyunculu moda beklerim. Hasta la vista companeros…

NOT